Народная баллада Ародафнуса (Αροδαφνούσα) была сложена в XIV веке на основе реальных событий. В песне поётся о любви короля и красавицы Ародафнусы, которую из ревности убила злая королева.Существуют многочисленные версии баллады, в которых эта трагическая история излагается по-разному. Подробное изложение исторических событий с участием кипрского короля Пьера I Лузиньяна, его жены - королевы Элеоноры Арагонской и знатной дамы Жанны Далеман можно найти у известного кипрского летописца Леонтия Махеры в его “Повести о сладкой земле Кипр”.
Песня Ародафнуса в исполнении кипрского певца Алекса Панаги и деского хора:
Слова песни:
Κάτω στους πέντε ποταμούς κάτω στους πέντε δρόμους μια μάνα καλορίζιτζη τρεις κόρες αναγιώννει την μιαν ελέαν την Ροδούν τζι αλλη κυρά Ροδούσα, η τρίτη η καλλύττερη εν η Αροδαφνούσα.
Τζιει κάτω πάει ο βασιλιάς τζιει κάτω εν που μεινήσκει τζιει κάτω το αππάριν του κριθλαριν το ταίζει. Η Ρήαινα το έμαθεν πολλά της κακοφάνη χαπάριν εν που μήνυσεν της Ροδαφνόυσας να πάει.
Καλως ήρτεσ Αροδαφνού να φας να πιείς μαζιν μου, μα φας άγρην του βουνού να φας οφτόν περτίτζιν. Εν ήρτεν η Αροδαφνου να φαει να πιει μαζίν σου, μον΄ ήρτεν η Αροδαφνού να δει ήντα τν θέλεις.
Κάπου στράφτει κάπου βροντεί κάπου χαλάζιν ρίφκει κάπου Θεός εθέλησεν καμμιάν χώραν να κλέσει. Ούτε στάφτει ούτε βροντεί ούτε χαλάζιν ρίφκει αλώπως εν η Ρήαινα την Ροδαφνού και δέρνει.
Песня в исполнении кипрского певца Михалиса Ттерликкаса
Слова песни:
Κάτω στους πέντε ποταμούς κάτω στες πέντε βρύσες έσει τρεις κόρες όμορφες τρεις καμαροφρυδούσες. Την μιαν λαλούν την Αδορούν, την άλλην Αδορούσαν την τρίτην, την καλλύττερην, λαλούν την Ροδαφνούσαν.
Τον μήναν που ’γεννήθηκεν ούλλα τα δέντρ’ αθθούσαν, εππέφταν τ’ άθθη πάνω της τζ’ εμυρωθκιοκοπούσαν. Ροδόσταμμαν η Αδορού, γλυκόν η Αδορούσα, μα το φιλίν του βασιλιά εν για την Ροδαφνούσαν.
«Κάπου ’ν που ’στράφτει τζαι βροντά, κάπου χαλάζιν ρίφκει κάπου ο Θεός εθέλησεν μιαν χώραν ν’ αναείρει». «Μήδ’ εν που ’στράφτει με βροντά, μηδέ χαλάζιν ρίφκει η ρήαινα τες σκλάβες της, ξαννοίει να της πούσιν. Χαπάρκα τζαι μηνύματα της Ροδαφνούς να πάει».
«Άνου να πάμεν Ροδαφνού τζ’ η ρήαινα σε θέλει.» « Ίντα με θέλ’ η ρήαινα τζ’ ίνταν το μήνυμάν της; Αν ένι για το ζύμωμαν, να πάρω τες σανίδες τζ’ αν εν για το μαείρεμαν, να πάρω τες κουτάλες ειδέ τζ’ αν ένι για χορόν, να πκιάσω τα μαντήλια». «Άνου να πάμεν Ροδαφνού τζ’ ότι τζ’ αν θέλεις, πκιάε».
Έμπην έσσω τζ’ εφόρησεν ρούχα της φορεσιάς της μήτε κοντά, μήτε μακρυά, όσον της ελιτζιάς της. Αππέσσω βάλλει πλουμιστά, αππέξω γρουσαφένα τέλεια που πάνω έβαλεν τα μαρκαριταρένα.
Ποδά κομμάτιν λασμαρίν, να μεν την πιάσ’ ο ήλιος, ποτζει μήλον στο σέριν της τζαι παίζει το τζαι πάει. Πκιάννει το τζείνον το στρατίν, τζείνον το μονοπάτιν το μονοπάτιν βκάλλει την στης ρήαινας τον πύρκον.
Στέκεται δκιαλοΐζεται: Πώς να την σαιρετίσει; «Τζαι να της πω μουσκοκαρκιά... μουσκοκαρκιά ’σιει κόγγλους. Τζαι να της πω τρανταφυλιά... τρανταφυλιά ’σιει αγκάθκια. Άτ’ ας την σαιρετίσουμεν, σαν πρέπει, σαν αξίζει».
Εξέβην το ’ναν το σκαλίν τζ’ εσούστην τζ’ ελυΐστην εξέβην τ’ άλλον το σκαλίν τζ’ εψιντροκανατζίστην. «Ώρα καλή βασίλισσα τζαι ρήα θυατέρα, που λάμπεις πα’ στον θρόνον σου σαν άσπρη περιστέρα.»
Τζαι πολοάτε η ρήαινα μ’ ένα στόμαν γεμάτον: «Είδα σε τζ’ εσπαγιάστηκα τζ’ εκούμπησα στον τοίχον τζ’ έχασα τζαι τα λόγια μου που ’σεν να σου συντύχω. Εγιώ ’δα σ’ εσπαγιάστηκα τζ’ ο ρήας πώς να μείνει! Έλα να πάμεν Ροδαφνού τζ’ αφταίννει το καμίνιν».
«Δώσ’ μου δκυό ώρες ’πομονήν τζαι δκυό καρτεροσύνην να βάλω μιαν φωνήν μιτσιάν τζαι μιαν φωνήν μιάλην πέρκι μ’ ακούσ’ ο βασιλιάς τζ’ έρτει να με ποσπάσει». « Τζαι βάλε μιάν τζαι βάλε δκυό τζαι βάλε όσες θέλεις, ο βασιλιάς εν μακριά νά ’ρτει να σε ποσπάσει».
Πάνω στο φαν, πάνω στο πκιείν, ο βασιλιάς ακούει.
«Μουλλώστε ούλλα τα βκιολιά τζαι ούλλα τα λαούτα τούτ’ η φωνή που ’ξέβηκεν, εν της Αροδαφνούσας. Σκλάβοι φέρτε τον μαύρον μου, τον πετροκαταλύτην, που καταλυεί τα σίερα τζαι πίννει τον Αφρίτην».
Τζ’ ώσπου να πεί «έσετε γειάν» έκοψεν σίλια μίλια τζ’ ώσπου να πούσιν «στο καλόν», έκοψεν άλλα σίλια τζαι με τα νέφη παρπατά τζαι με τον ήλιον τρέσει στην τρίτην την φτερνιστηρκάν στον πύρκον κατεβαίννει.
Τζαι βρίσκει την Αροδαφνούν στο γαίμαν τυλιμένην τζαι βλέπει τζαι την ρήαιναν στα πεύτζια καθισμένην. Αρπάσσει την Αροδαφνούν στα πεύτζια την καθίσκει τζ’ αρπάσσει τζαι την ρήαιναν στο γαίμαν την τυλίει.
Την Ροδαφνούν εθάψαν την παπάδες τζαι ’γουμένοι, την ρήαιναν εφάαν την δκυό σσύλλοι πεινασμένοι.
